तुळशी (पवित्र तुळस): तुळशी, किंवा पवित्र तुळस (ऑसिमम सँटम) हिंदू संस्कृतीत एक पवित्र औषधी वनस्पती आहे आणि त्याच्या औषधी गुणधर्मांसाठी लागवड केली जाते. चांगल्या निचरा झालेल्या माती आणि सूर्यप्रकाशामध्ये भरभराट होत असताना, तुळशी हर्बल टी, आयुर्वेदिक औषध आणि धार्मिक विधींमध्ये वापरली जाते. त्याची अनुकूलता तुळशीला घरातील बाग आणि शेतात एक सामान्य औषधी वनस्पती बनवते.
तुळशी (पवित्र तुळस) ला आपण इंग्रजीमध्ये Tulsi (Holy Basil) असे म्हणतो. तुळशी (पवित्र तुळस) हे भारतामध्ये पिकवले जाणारे एक महत्त्वाचे नॉनफोडर पीक आहे. तसेच या पिकाचे वेगवेगळे वैद्यकीय गुणधर्म देखील आहेत.
तुळशी (पवित्र तुळस) विषयी महत्त्वाची माहिती Tulsi (Holy Basil) information in Marathi
तुळशी (पवित्र तुळस) हे एक औषधी वनस्पती आहे. तुळशी (पवित्र तुळस) पिकाचे शास्त्रीय नाव हे Ocumim tenuiflorum आहे.तुळशी (पवित्र तुळस) पिकाचे उगमस्थान हे उष्णकटिबंधीय आशिया आहे. तुळशी (पवित्र तुळस) पिकाची शास्त्रीय फॅमिली ही लॅमियासी आहे. भारतामध्ये तुळशी (पवित्र तुळस) पिकाचा उपयोग हा औषधी वनस्पती पीक म्हणून केला जातो. भारतामध्ये मुख्यतः खरीफ, उन्हाळा हंगामामध्ये तुळशी (पवित्र तुळस) ची लागवड केली जाते
| पीक | माहिती |
|---|---|
| पिकाचे नाव | तुळशी (पवित्र तुळस) |
| इंग्रजी नाव | Tulsi (Holy Basil) |
| शास्त्रीय नाव | Ocumim tenuiflorum |
| फॅमिली | लॅमियासी |
| उगम | उष्णकटिबंधीय आशिया |
| हंगाम | खरीफ, उन्हाळा |
तुळशी (पवित्र तुळस) पिकासाठी आवश्यक मृदा
तुळशी (पवित्र तुळस) पीक लागवडीसाठी मुख्यतः चांगली निचरा केलेली चिकणमाती माती प्रकारची माती लागते तसेच जमिनीचा पीएच हा 6.5-7.5 असावा. जमिनीमध्ये जास्त प्रमाणात ऑरगॅनिक कंटेंट असेल तर याचा तुळशी (पवित्र तुळस) पिकाच्या वाढीसाठी फायदा होतो.
तुळशी (पवित्र तुळस) पिकासाठी बियाणे आणि लागवड
तुळशी (पवित्र तुळस) पीक लावणी करत असताना संबंधित पिकामधील अंतर हे 30*30 सेमी इतके ठेवावे तसेच तुळशी (पवित्र तुळस) पिकासाठी प्रति हेक्टर बियाणे (3-4 किलो/हेक्टर) किंवा कटिंग्ज (प्रति हेक्टर 50,000-60,000) बीज लागते. तुळशी (पवित्र तुळस) लागवडी पूर्वी बीज प्रक्रिया केल्यास चांगला फायदा दिसून येतो. बीज प्रक्रियेच्या मदतीने झाडांची वाढ चांगली होते व रोगप्रतिकारक क्षमता वाढते.
तुळशी (पवित्र तुळस) / Tulsi (Holy Basil) साठी आवश्यक जमीन आणि हवामान
तुळशी (पवित्र तुळस), धार्मिक आणि औषधी महत्त्व असलेले एक औषधी वनस्पती, 6.0-7.5 च्या पीएच श्रेणीसह सुसंस्कृत, चिकणमाती मातीत भरभराट होते. तुळशीच्या भूमीच्या तयारीमध्ये नांगरणी करणे आणि बारीक बियाणे तयार करण्यासाठी त्रास देणे समाविष्ट आहे. तुळशी सामान्यत: वसंत or तू किंवा उन्हाळ्याच्या सुरुवातीस पेरली जाते आणि त्यासाठी भरपूर सूर्यप्रकाशासह एक उबदार आणि दमट हवामान आवश्यक आहे.
तुळशी (पवित्र तुळस) चे महत्त्वाचे वाण
राम तुळशी, कृष्ण तुळशी, वाना तुळशी, कपूर तुळशी हे तुळशी (पवित्र तुळस) पिकाचे महत्त्वाचे वान आहेत तसेच भौगोलिक रचनेनुसार Tulsi (Holy Basil) पिकाचे अन्य देखील वाण असतात. वेगवेगळ्या औषधी वनस्पती चे वेगवेगळ्या परिसरामध्ये विविध प्रकारचे वाण अस्तित्वात असू शकतात.
तुळशी (पवित्र तुळस) साठी खत व्यवस्थापन
तुळशी (पवित्र तुळस) साठी विविध नैसर्गिक खतांचा उपयोग केला तर चांगला फायदा मिळतो जसे की गांडूळ खत, शेणखत यांचा नियमित वापर केला तर खरीफ, उन्हाळा मध्ये जमिनीचा पोत सुधारतो व आवश्यक 6.5-7.5 ph हा तुळशी (पवित्र तुळस) पिकासाठी प्राप्त होतो तसेच आपण रासायनिक खतांचा देखील 30*30 सेमी प्रमाणात उपयोग करू शकतो त्यामध्ये नत्र, स्फुरद तसेच पालाश चा समावेश होतो.
तुळशी (पवित्र तुळस) पीक उत्पन्न | Yeild of Tulsi (Holy Basil) in Marathi
तुळशी (पवित्र तुळस) पिकामध्ये आपल्याला 20-30 किलो/हेक्टर ताजी पाने उत्पन्न प्राप्त होते परंतु विविध भौगोलिक परिस्थिती तसेच हवामानाच्या परिस्थितीनुसार उत्पादनामध्ये बदल होऊ शकतो.
मला आशा आहे तुम्हाला हा लेख आवडला असेल जर तुम्हाला तुळशी (पवित्र तुळस) लागवड माहिती विषयी संपूर्ण माहिती मिळाली असेल तर खाली कमेंट च्या माध्यमातून कळवा व काही सुधारणा आवश्यक असल्यास कमेंट करा तसेच लेख आवडल्यास शेअर करा.
शेतीविषयक बातम्या, हवामान अंदाज, रिअल इस्टेट आणि इतर महत्त्वाच्या माहितीसाठी इथे क्लिक करा