मूळव्याध म्हणजे काय?
मूळव्याध (piles) हा एक सामान्य गुद्द्वाराचा आजार आहे. यामध्ये गुद्द्वाराच्या आत किंवा बाहेर रक्तवाहिन्या फुगतात आणि गुठळ्या तयार होतात. मूळव्याधमुळे वेदना, रक्तस्त्राव, खाज आणि गुद्द्वारात अस्वस्थता होऊ शकते.
मूळव्याध होण्याची कारणे
मूळव्याध होण्याची अनेक कारणे आहेत, ज्यात समाविष्ट आहेत:
- बद्धकोष्ठता
- वारंवार शौच करण्याचा प्रयत्न करणे
- तीव्र शारीरिक श्रम
- गर्भधारणा
- मलत्याग करताना जोर देणे
- अयोग्य आहार
- वारंवार उलट्या होणे
- अस्थमा
- मधुमेह
- तीव्र सर्दी
मूळव्याध वर घरगुती उपाय
मूळव्याध वर खालील घरगुती उपाय करून आराम मिळू शकतो:
- भरपूर पाणी प्या. पाणी मल मऊ करून गुद्द्वाराला स्वच्छ ठेवते.
- ताजे ताक प्या. ताकमध्ये अँटी-इंफ्लेमेटरी गुणधर्म असतात जे मूळव्याधची वेदना कमी करू शकतात.
- कोरफड जेल लावा. कोरफड जेलमध्ये अँटी-इंफ्लेमेटरी आणि वेदनाशामक गुणधर्म असतात जे मूळव्याधच्या वेदना आणि सूज कमी करू शकतात.
- गुदाशय स्वच्छ ठेवा. गुदाशय स्वच्छ ठेवल्याने गुद्द्वारातील जंतुसंसर्ग टाळता येतो आणि मूळव्याधची वेदना कमी होते.
- नियमित व्यायाम करा. नियमित व्यायाम केल्याने रक्ताभिसरण सुधारते आणि बद्धकोष्ठता टाळता येते, ज्यामुळे मूळव्याध होण्याचा धोका कमी होतो.
- आहारात तंतुमय पदार्थांचे प्रमाण वाढवा. तंतुमय पदार्थ मल मऊ करतात आणि गुद्द्वाराला स्वच्छ ठेवतात. आहारात तंतुमय पदार्थांचा समावेश केल्याने मूळव्याधची वेदना आणि सूज कमी होते.
- आंबट पदार्थ टाळा. आंबट पदार्थ मूळव्याधची वेदना वाढवू शकतात.
- मसालेदार पदार्थ टाळा. मसालेदार पदार्थ गुद्द्वाराला चिडवू शकतात आणि मूळव्याधची वेदना वाढवू शकतात.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा. धूम्रपान आणि मद्यपान गुद्द्वाराला नुकसान पोहोचवू शकतात आणि मूळव्याधची वेदना वाढवू शकतात.
- बर्फाने शेक लावा. बर्फाने शेक लावल्याने सूज आणि वेदना कमी होऊ शकते.
- नहाताना गुद्द्वाराला साबण लावू नका. साबण गुद्द्वाराला चिडवू शकतो.
- गुदाशय क्षेत्राला स्वच्छ ठेवा. गुदाशय क्षेत्राला स्वच्छ ठेवल्याने जंतुसंसर्ग टाळता येतो आणि मूळव्याधची वेदना कमी होते.
- मलत्याग करताना जोर देऊ नका. मलत्याग करताना जोर देणे मूळव्याधची वेदना वाढवू शकते.
मूळव्याध साठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या
जर मूळव्याधची वेदना तीव्र असेल किंवा घरगुती उपायांनी आराम मिळत नसेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. डॉक्टर मूळव्याधवर शस्त्रक्रिया किंवा औषधोपचार सुचवू शकतात.
मूळव्याध टाळण्यासाठी घरगुती उपाय
मूळव्याध टाळण्यासाठी खालील घरगुती उपाय करू शकता:
- भरपूर पाणी प्या. पाणी मल मऊ करून गुद्द्वाराला स्वच्छ ठेवते.
- तंतुमय पदार्थांचे सेवन करा. तंतुमय पदार्थ मल मऊ करतात आणि गुद्द्वाराला स्वच्छ ठेवतात.
- नियमित व्यायाम करा. नियमित व्यायाम केल्याने रक्ताभिसरण सुधारते आणि बद्धकोष्ठता टाळता येते, ज्यामुळे मूळव्याध होण्याचा धोका कमी होतो.
- आहारात फळे आणि भाज्यांचा समावेश करा. फळे आणि भाज्या तंतुमय पदार्थांचे उत्तम स्रोत आहेत.
- आहारात आंबट पदार्थ आणि मसालेदार पदार्थ टाळा. आंबट पदार्थ आणि मसालेदार पदार्थ गुद्द्वाराला चिडवू शकतात आणि मूळव्याध होण्याचा धोका वाढवू शकतात.
- मलत्याग करताना जोर देऊ नका. मलत्याग करताना जोर देणे मूळव्याध होण्याचा धोका वाढवू शकते.
- गुदाशय क्षेत्र स्वच्छ ठेवा. गुदाशय क्षेत्र स्वच्छ ठेवल्याने जंतुसंसर्ग टाळता येतो आणि मूळव्याध होण्याचा धोका कमी होतो.
- नियमित तपासणी करून घ्या. नियमित तपासणी केल्याने मूळव्याध लवकर ओळखता येते आणि त्यावर योग्य उपचार केले जाऊ शकतात.
मूळव्याध च्या लक्षणे
मूळव्याधची काही सामान्य लक्षणे खालीलप्रमाणे आहेत:
- गुद्द्वारात वेदना
- गुद्द्वारात रक्तस्त्राव
- गुद्द्वारात सूज
- गुद्द्वारात खाज
- गुद्द्वारात अस्वस्थता
- मलत्याग करताना अडचण
मूळव्याध च्या प्रकार
मूळव्याध दोन प्रकारचे असतात:
- आंतरिक मूळव्याध: या प्रकारच्या मूळव्याध गुद्द्वाराच्या आत होतात.
- बाह्य मूळव्याध: या प्रकारच्या मूळव्याध गुद्द्वाराच्या बाहेर होतात.
मूळव्याध च्या गुंतागुंत
मूळव्याध काही गुंतागुंत निर्माण करू शकतात, ज्यात समाविष्ट आहेत:
- रक्तस्त्राव
- संक्रमण
- गुद्द्वारातून कोंब बाहेर पडणे
- गुदाशय फाटणे
मूळव्याध च्या उपचार
मूळव्याधच्या उपचारासाठी खालील पद्धतींचा वापर केला जाऊ शकतो:
- घरगुती उपाय: मूळव्याधच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात घरगुती उपाय करून आराम मिळू शकतो.
- औषधोपचार: मूळव्याधच्या मध्यम ते गंभीर स्वरूपासाठी औषधोपचार केला जाऊ शकतो.
- शस्त्रक्रिया: जर मूळव्याध गंभीर असेल किंवा घरगुती उपाय किंवा औषधोपचाराने आराम मिळत नसेल तर शस्त्रक्रिया केली जाऊ शकते.
मूळव्याध च्या प्रतिबंध
मूळव्याध टाळण्यासाठी खालील उपाय केले जाऊ शकतात:
- भरपूर पाणी प्या.
- तंतुमय पदार्थांचे सेवन करा.
- नियमित व्यायाम करा.
- आहारात फळे आणि भाज्यांचा समावेश करा.
- आंबट पदार्थ आणि मसालेदार पदार्थ टाळा.
- मलत्याग करताना जोर देऊ नका.
- गुदाशय क्षेत्र स्वच्छ ठेवा.
- नियमित तपासणी करून घ्या.
मूळव्याध हा एक सामान्य आरोग्य समस्या आहे जो गुद्द्वाराच्या आसपासच्या रक्तवाहिन्या फुगून तयार होते. मूळव्याधमुळे गुद्द्वारात वेदना, रक्तस्त्राव, सूज, खाज आणि अस्वस्थता होऊ शकते. मूळव्याधवर घरगुती उपाय अनेक आहेत, ज्यात भरपूर पाणी पिणे, तंतुमय पदार्थांचे सेवन करणे, नियमित व्यायाम करणे, आहारात फळे आणि भाज्यांचा समावेश करणे, आंबट पदार्थ आणि मसालेदार पदार्थ टाळणे, मलत्याग करताना जोर देऊ नका, गुदाशय क्षेत्र स्वच्छ ठेवा, आणि नियमित तपासणी करून घ्या. कोणत्याही घरगुती उपाय करण्यापूर्वी, आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घेणे नेहमी चांगले असते.
शेतीविषयक बातम्या, हवामान अंदाज, रिअल इस्टेट आणि इतर महत्त्वाच्या माहितीसाठी इथे क्लिक करा